„დღეს თითქოს თამაში მიდის „ცალ კარში“

– რთული კითხვაა. დავიწყოთ იმით, რომ ჩვენ აშშ-თან გვაქვს ძალიან მჭიდრო ურთიერთობა იმ დღიდან, რაც საქართველომ სახელმწიფოებრივი დამოუკიდებლობა აღიდგინა, და შემთხვევითი არ არის, რომ საქართველოს დამოუკიდებლობის გარანტი და სტრატეგიული პარტნიორი ყოველთვის იყო აშშ. ის, რაც დღეს ხდება, ბევრ ეჭვს აჩენს, რომ ეს ყველაფერი, წესით, სტრატეგიულ პარტნიორობაში ვერ ჯდება. როდესაც ასეთი რაღაცები ხდება, ორივე მხარეს მოეთხოვება კომპრომისების გამოძებნა, როგორც “დიდს”, ასევე “პატარას”. მაგრამ დღეს თითქოს “ცალ კარში მიდის თამაში”, ამას კი ნამდვილად ვერანაირ ახსნას ვერ ვუძებნი. არსებობს უდანაშაულობის პრეზუმფცია და როდესაც სანქციები დაუწესეს მოსამართლეებს, ითქვა, მათ კონკრეტულად რა დააშავეს? ის, რომ ისინი არიან კორუმპირებულები, საკმარისი არ არის, რადგან ასე ნებისმიერი ადამიანი შეიძლება დაადანაშაულო, და მერე მან უნდა იმართლოს თავი, რომ დამნაშავე არ არის. უდანაშაულობის პრეზუმფცია დარღვეულია. სულაც არა ვარ ბატონი მურუსიძისა და მისი “გუნდის” მხარდამჭერი, მაგრამ უდანაშაულობის პრეზუმფცია ხომ არსებობს? თუ ჩვენ გვთხოვენ, რომ უდანაშაულობის პრეზუმფცია დავიცვათ, “დემოკრატიის შუქურას” არ ევალება უდანაშაულობის პრეზუმფციის დაცვა? არ უნდა მოეწოდებინათ კონკრეტული ფაქტები, თუ რატომ დაასანქცირეს ესა თუ ის პირი, რაზეც იქნებოდა საქართველოს მთავრობის შესაბამისი რეაგირება, საქმე გადავიდოდა პროკურატურაში და შედეგად სასამართლო განსჯის საკითხად გადაიქცეოდა. მოგეხსენებათ, რა ამბავია ატეხილი ამერიკაში, როდესაც წარმომადგენლობითი საბჭოს სპიკერმა განაცხადა, რომ უნდა გაიწვიონ უკრაინის ელჩი ამერიკიდან, რადგან მან რაც გააკეთა, აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნებში ჩარევაა – როდესაც ერთ-ერთ სამხედრო ქარხანაში მიიწვია უკრაინის პრეზიდენტი და იქ იყვნენ მხოლოდ დემოკრატიული პარტიის წარმომადგენლები. თუ ეს ჩარევაა, მაშინ ის, რასაც საქართველოსთან მიმართებაში აკეთებენ, ჩვენ საპარლამენტო არჩევნებში ჩარევა არ არის? ჩემი აზრით, ორმაგი სტანდარტებია და რაც უფრო მალე გამონახავენ თბილისი და ვაშინგტონი საერთო ენას, ორივე ქვეყნისთვის უკეთესია. თუმცა ყოველთვის უნდა გვახსოვდეს ერთი სტრიქონი აკაკი წერეთლის ცნობილი იგავიდან “მგელი და კრავი”, რომლის სისწორეშიც, სამწუხაროდ, ხშირად ვრწმუნდებით – “დიდ კაცთან პატარა კაცსა როდის გასვლია მართალი?” სულაც არ არის გამორიცხული, რომ საქართველოს მთავრობის ყველა ნაბიჯი არ იყო იდეალური და სწორი, მაგრამ თუ უკრაინის ელჩი და მთავრობა ჩაერივნენ ამერიკის არჩევნებში იმით, რაც გითხარით, მაშინ რაც საქართველოსთან მიმართებაში ხდება, ჩარევა აღარ არის? გავიხსენოთ თუნდაც მაკკეინის ინსტიტუტის ამ დღეებში გამოქვეყნებული ანგარიში, რომლის თანახმადაც უკვე ყველასათვის აშკარა გახდა, რომ აუცილებლად დაიწყება საპროტესტო აქციები იმ შემთხვევაშიც, თუ 26 ოქტომბრის არჩევნებში “ოცნება” თუნდაც სამართლიანად გაიმარჯვებს. განა დასავლური დაფინანსებით არ უტარდებოდათ ქართველ ახალგაზრდებს ტრენინგები არეულობის მოსაწყობად? ეს არის პოლიტიკური მხარე. რაც შეეხება ეკონომიკურ მხარეს, ჯერჯერობით, დაძაბულობა, რაც ამ ბოლო პერიოდში დაიწყო აშშ-თან, საბედნიეროდ, ეკონომიკაზე არ ასახულა. საყურადღებოა, რომ ასევე არ ასახულა სხვადასხვა საერთაშორისო რეიტინგზეც. ეს რეიტინგებია ეკონომიკური თავისუფლების, კორუფციის აღქმის, მედიათავისუფლების, სასამართლოს დამოუკიდებლობის და ა.შ. მე, როგორც მეცნიერი ეკონომისტი, ყოველთვის სკეპტიკურად ვიყავი ამ რეიტინგების მიმართ განწყობილი, იმდენად, რამდენადაც ყველა პირობითია, მაგრამ ეს რეიტინგები ძირითადად, ისევ აშშ-ში არ არის მოგონილი? თავისივე მეთოდოლოგიით გაკეთებული ერთი რეიტინგი მაინც დამისახელეთ ბოლო პერიოდში გამოქვეყნებული, რომელშიც საქართველოს უკუსვლა აქვს. უფრო ხშირ შემთხვევაში ან წინსვლა გვაქვს, ან სულ ცოტა ვინარჩუნებთ სტაბილურობას. ვჯობნით ევროკავშირის რამდენიმე წევრ ქვეყანას, კანდიდატის სტატუსის მქონე ქვეყნებზე ხომ ლაპარაკი არც არის. ხომ არ შეიძლება ყველა რეიტინგი ცდებოდეს?

ორიოდე დღის წინ გამოქვეყნდა გლობალური ინოვაციების 2024 ტსები, სადაც საქართველოს არსებითი წინსვლა აქვს. ასევე ცოტა ხნის წინ ცნობილი გახდა მსოფლიო ბანკის ანგარიში საქართველოში სიღარიბის შემცირებასთან დაკავშირებით, გამოქვეყნდა აზიის განვითარების ბანკის ინფორმაცია, სადაც საქართველოს ეკონომიკური ზრდის პარამეტრი დააზუსტეს და რომელიც საკმაოდ ოპტიმისტურია. ჩვენი ეკონომიკური პარამეტრები, არის წინსვლისა და სტაბილურობის მაჩვენებელი – მაღალი ეკონომიკური ზრდა, დაბალი ინფლაცია. ნეტავ ბევრ ქვეყანას ჰქონდეს ასეთი მდგომარეობა. ამიტომ არალოგიკურია: როგორ შეიძლება თანხვდენილი იყოს სხვადასხვა საერთაშორისო რეიტინგში ქვეყნის წარმატება და მერე მისთვის სანქციებით დამუქრება თუ დასჯა. ჩემი აზრით, ალბათ, ყველაზე მნიშვნელოვანი ხარვეზი საქართველოს მთავრობას იმაში აქვს, რომ უფრო ინტენსიურად არ იმუშავა აშშ-თან, ზოგადად დასავლეთთან, ან რატომ არ დაიქირავეს ლობისტური კომპანიები 2012 წლის არჩევნების შემდეგ, რატომ მოახერხა ოპოზიციამ, რომელიც ბევრად სუსტი იყო, ვიდრე ხელისუფლება, კარგად გაეპიარებინა თავისი პოზიცია?!

ინფლაციისა და ეკონომიკური ზრდის მაჩვენებლებს სერიოზულ მონიტორინგს უწევენ საერთაშორისო სავალუტო ფონდი და მსოფლიო ბანკი და ეს რომ გაყალბებული იყოს, ისინი ამ ინფორმაციას არ აღიარებდნენ. მათ საიტებზე დასტურდება ეს ინფორმაცია საქართველოს ეკონომიკური მდგომარეობის შესახებ და მათი პროგნოზებიც ოპტიმისტურია. ამ ფონზე დასავლეთის დამოკიდებულება არაფერში ჯდება. სამწუხარო ფაქტია, თითქოს “ვიღაცამ” აითვალწუნა საქართველოს დღევანდელი ხელისუფლება და მისი დასჯა გადაწყვიტა. კიდევ ერთხელ გავუსვამ ხაზს – საქართველოს მთავრობას უფრო ინტენსიურად უნდა ემუშავა როგორც ბრიუსელთან, ისე ვაშინგტონთან ნებისმიერ ამ საკითხზე. საჭირო იყო ლობისტური კომპანიები და ამ მხრივ პასიურობა უკან შემოუბრუნდა ქვეყანას.

არჩევნებამდე ერთი თვეც აღარ დარჩა და შევხედოთ ოპოზიციური პარტიების ეკონომიკურ პროგრამებს ან მოწოდებებს. მათი ეკონომიკური ხედვა საკმაოდ სუსტია, რადგან ეკონომიკური მდგომარეობა, რომელსაც ადასტურებს საერთაშორისო ინსტიტუტები, საქართველოში არათუ არ არის იმდენად ცუდი, არამედ პირიქით, ძალიან დადებითი ცვლილებების ტენდენციაა გამოკვეთილი. ყოველთვის ვამბობდი და ახლაც გავიმეორებ – ათასლარიანი პენსიის დანიშვნა შესაძლებელია, მაგრამ როდიდან – 2025 წლიდან თუ 2028 ან 2030 წლიდან? რა თქმა უნდა, მიაღწევს პენსია 1000 ლარს, მაგრამ ისე არ უნდა მოხდეს, რომ ლარის მსყიდველობით­უნარიანობა დაეცეს და პენსიონერებს ცხოვრება გაუძვირდეთ. ჩვენ გვინდა მოსახლეობას მივცეთ იმ ოდენობის თანხა, რამდენიც ლარის მსყიდველობითუნარიანობის დაქვეითებას არ გამოიწვევს. ან 200 ათასი სამუშაო ადგილის შექმნა. რატომაც არა, შეიქმნება, რა, ხელისუფლება ანაკლიის პორტს არ აშენებს? უარი თქვა ამაზე? ამიტომ ეს დაპირებები არ არის ადეკვატური. საქართველოს ეკონომიკის მდგომარეობა ამ ეტაპზე შეიძლება არ არის იდეალური, მაგრამ ყველა მაჩვენებლით საკმაოდ კარგია – მთლიანი სამამულო პროდუქტი სწრაფი ტემპით იზრდება, ინფლაცია დაბალია, პროგნოზები, რომელსაც აკეთებენ საერთაშორისო საფინანსო ინსტიტუტები და სარეიტინგო კომპანიები, არის მხოლოდ და მხოლოდ პოზიტიური და ამ ვითარებაში კიდევ რას უნდა დაჰპირდე ამომრჩეველს?